Wat is pijn?
Pijn is de voornaamste reden om beperkt te zijn in de dagelijkse activiteiten, echter pijn is niet zo simplistisch als er misschien gedacht wordt. Niemand wil pijn hebben en is die aanwezig, dan wil je er zo snel mogelijk van af. In de meeste gevallen van pijn zal je te maken hebben gehad met kortdurende of verklaarbare pijn. Deze pijn is vervelend maar kan rationeel wel begrepen worden. Pijn wordt echter een stuk vervelender als deze aan blijft houden, zonder dat er een duidelijke oorzaak voor gevonden wordt. Om pijn te begrijpen is het handig om globaal te weten hoe het pijnsysteem werkt en welke factoren een rol spelen.
Pijnbeleving
Definitie van pijn
Volgens de International Association for the Study of Pain (IASP) is de herziende definitie (2020) van pijn:
“Een onaangename zintuiglijke en emotionele ervaring die verband houdt met feitelijke of potentiële weefselschade”, en wordt uitgebreid door de toevoeging van een aantal hoofdnoten:
- Pijn is altijd een persoonlijke ervaring die in verschillende mate wordt beïnvloed door biologische, psychologische en sociale factoren.
- Pijn en nociceptie (weefselschade) zijn verschillende verschijnselen. Pijn kan niet alleen worden afgeleid uit activiteit in sensorische neuronen.
- Door hun levenservaringen leren individuen het concept van pijn.
- Iemands verslag van een ervaring als pijn moet worden gerespecteerd.
- Hoewel pijn gewoonlijk een adaptieve rol vervult, kan het nadelige effecten hebben op het functioneren en het sociale en psychologische welzijn.
Uit deze definitie blijkt dat pijn niet alleen te maken heeft met waar deze zit, hoe die voelt, hoe erg deze is en hoelang die al duurt, maar ook dat pijn een emotionele ervaring is. Aanhoudende pijn boezemt angst in en kan iemand tot wanhoop drijven. Pijn is zeer daarom zeer complex, zeer persoonlijk en heeft raakvlakken met zowel het fysieke, sociale als mentale aspect.
Hoe werkt pijn?
Pijn wordt gemaakt in het brein wanneer er een mate van bedreiging wordt geconstateerd. Net zoals dat het brein aangeeft dat je het warm hebt of dat je moe bent. Overal in het lichaam hebben wij sensoren zitten die informatie doorgeven aan het brein. Het brein verzamelt deze informatie en neemt een beslissing om wel of geen pijnsignaal af te geven. De beslissing om dit wel of niet te doen hangt af van veel verschillende factoren. Enkele voorbeelden zijn:
- Eerdere pijnervaring in hetzelfde gebied
- Een groot aantal signalen die weefselschade (nociceptie) doorgeven
- Goed of slecht in je vel zitten
- Leefstijl factoren
- Omgevingsfactoren
- Langdurige stressfactoren
- Positieve of negatieve gedachten
- Positieve of negatieve emoties
- Gedrag (negerend, vermijdend etc.)
Verstoring van het pijnsysteem
Net zoals ieder systeem, kan ook het pijnsysteem verstoort raken. Informatie die niet (meer) bedreigend is wordt toch als een bedreiging gezien, waardoor de pijn output aanwezig blijft. Het systeem wordt dan te sensitief genoemd. Dit kan het geval zijn voor een bepaalde locatie (bijvoorbeeld de nek of lage rug) maar kan ook voor het hele lichaam gelden.
Symptomen van chronische pijn:
- Wijdverspreide pijn
- Soms wel, soms niet aanwezig
- Langer dan 3 maanden aanwezig of langer dan de normale hersteltijd
- De pijn verschuift van plek, moeilijk om 1 precieze plek aan te geven
- Lichte aanraking kan al pijnlijk zijn
- Vermoeidheid
- Gespannen of gevoelige spieren
Anders kijken naar pijn
Pijn kan dus ook uit verschillende dimensies bestaan. Het is mogelijk waardevol om hier meer van op te hoogte te zijn en de complexiteit van het pijnsysteem te ontrafelen. Een fysiotherapeut kan jou hierbij helpen en begeleiden in het proces om anders naar de pijn te gaan kijken met als doel pijnvermindering of om ondanks de pijn meer uit je dagelijks leven te halen.
Wilt u meer weten over het pijnsysteem en hulp krijgen bij het uitvogelen van de complexiteit van pijn. Fysio Hereweg heeft zich gespecialiseerd in langdurige pijnklachten. Voor vragen of voor het maken van een afspraak, klik hier.
Zie ook de volgende links voor meer informatie:
https://www.retrainpain.org/nederlands
https://www.youtube.com/watch?v=w_QMovjlzmk
Bronvermelding:
– Cranenburgh, Ben van, Pijn, waarom? Een gids voor mensen met pijn (2018).
– Butler, D., and G. L. Moseley. “Explain pain supercharged.” Adelaide City West (2017).
– Butler, David S., and G. Lorimer Moseley. Begrijp de pijn. Noigroup Publications, (2012).
Illustraties door Marieke Druiven. Zie https://www.mariekedruiven.nl/home.html